Zasady pisowni ó i u – kiedy piszemy ó, a kiedy piszemy u? (2025)

Zasady ortograficzne to dla niektórych zmora ze szkolnych lat, ale są też osoby, które nie mają większych problemów z poprawną pisownią. W języku polskim mamy sporo takich smaczków, które nastręczają pewnych problemów. Jednym z nich jest pisownia ó i u. Zapamiętaj zasady ortograficzne, a nie popełnisz więcej błędów.

Autorka: Justyna Aleksandrzak

Kiedy piszemy ó zamknięte, a kiedy u otwarte? Zasady dotyczące tych konkretnych samogłosek są jednymi z prostszych. Jedna z nich, chyba najpopularniejsza i najłatwiejsza do zapamiętania, mówi, że ó wymienia się na o (ale nie tylko, dlatego dobrze jest wiedzieć, na co wymienia się ó). Wynika to z tego, że ta samogłoska, nazywana również o z kreską, ma więcej wspólnego z o niż z u. To pozostałość z języka staropolskiego, który na przestrzeni wieków przeszedł wiele zmian.

Dawniej wyraźnie słyszalna była różnica w wymowie ó oraz u. Dziś obie samogłoski wypowiadane są identycznie, stąd trudności w rozróżnieniu zapisu. Ujednolicenie w wymowie między ó i u nastąpiło na przełomie XIX i XX w. No więc jakie są zasady pisowni ó i u?

Zasady pisowni ó

Kiedy piszemy ó?

• Wtedy, gdy wymienia się na o, a lub e, np. lód – lodu, pióro – pierze, skrót – skracać, siódmy – siedem, mówić – mawiać, przewrócić – przewracać, zwrócić – zwracać.
• W wyrazach zakończonych na -ów, -ówka, -ówna, np. wskazówka, Dąbrówka, Kraków, sołtysówna, żarówka, kartkówka, Kowalczykówna.

Wyjątki: wsuwka, skuwka, zasuwka.

• Na początku wyrazów ów, ówdzie, ówczesny, ówcześnie, ósmy, ósemka.
• W przypadku pisowni uwarunkowanej historycznie – pisownia do zapamiętania, np. król, chór, róża, córka, ogórek, kłótnia.

Do zapamiętania: ó nigdy nie występuje na końcu wyrazu.

Sprawdź pozostałe poradniki ortograficzne:

• Zasady pisowni ch i h – kiedy piszemy ch, a kiedy piszemy h?
• Zasady pisowni rz i ż – kiedy piszemy rz, a kiedy piszemy ż?

Zasady pisowni u

Kiedy piszemy u?

• W wyrazach zakończonych na:

-un, -unek, -unia, -unio, -uńcia, np. całun, malunek, babunia, dziadunio, córuńcia;

-utki, -us, -usia, -uszek, -uszka, -uszko, -uś, -uśki, np. malutki, mus, mamusia, dzbanuszek, maluszka, maluśki, słodziuśki;

-uch, -uchna, -uchny, np. karaluch, matuchna, ładniuchny;

-ula, -ulek, -uleńka, -ulka, -ulo, np. zamula, księżulek, matuleńka, szpulka, cebulo.

• W wyrazach zakończonych na -uj, -uje, -ujesz (pomimo wymiany na o), np. gotuj, rymuje, malujesz, kupujesz.
• Na początku wielu wyrazów, np. ul, udo, uśpić, ucho, upolować.
• Zawsze na końcu wyrazu, np. stroju, prezentu, malunku.

Teraz już znasz zasady piwonii ó i u i będziesz wiedzieć, gdzie szukać ściągi z zasad ortograficznych.Po więcej treści związanych z językiem polskim zaprawszamy do działuCzytam.